بعد از لغو شرکت تجاری، برای ثبت وضعیت انحلال، مراحل مشخصی باید انجام گیرد. یکی از مراحل اساسی، تعیین مدیر یا مدیران تصفیه است. به عبارت دقیقتر، در شرکتهای سهامی در حالت انحلال اختیاری، تصفیه به همراه مدیران فعلی شرکت صورت میگیرد. این امر قانونا باید با تصمیم مدیران فعلی شرکت، که در اساسنامه مشخص شدهاند و تحت نظارت ناظر عمل میکنند، انجام گیرد.
به همین دلیل، اساسنامه شرکت یا مجمع عمومی فوقالعاده نیز میتواند این امر را خلاف این ترتیب مقرر کند. در حالتی که شرکت به واسطه حکم دادگاه منحل شود، دادگاه نیز ممکن است طبق شرایطی فرد یا افرادی را برای اجرای امور تصفیه شرکت تعیین کند. مهم است بدانیم که هنگامی که یک شرکت به واسطه حکم ورشکستگی منحل میشود، دادگاه به طور خودکار مسئول اداره تصفیه یا تعیین مدیر تصفیه میشود.
در قسمت مرتبط با حقوق مؤسسه تکسفیر، تعریف مدیر تصفیه، وظایف او و نحوه عزل و استعفا از او مورد بررسی قرار گرفته است. به این ترتیب، طبق قوانین مربوط، اعضای شرکت باید مدیر تصفیه را انتخاب کرده و آن را به اداره ثبت شرکتها معرفی نمایند تا نام او به عنوان مدیر تصفیه در ثبت ثبت گردد.
مدیر تصفیه کیست؟
پس از صدور حکم ورشکستگي شرکت، به موجب ماده ٤١٧ قانون تجارت به صورت موقت اجرا مي شود و پس از انقضاي مهلت هاي قانوني براي اعتراض قطعي خواهد شد.
حال که تاجر ورشکسته از دخالت در امور مالي خود منع شده است قانونگذار همان طور که براي محجورين (سفها، صغار، مجانين) قيم و ولي تعيين کرده است، براي تاجر ورشکسته نيز اداره تصفيه و در جايي که اداره تصفيه نباشد مدير تصفيه تعيين کرده است.مدير تصفيه اداره اموال تاجر ورشکسته را عهده دار مي شود و قائم مقام قانوني اوست.
تصفیه شرکت چیست؟
تصفیه شرکت یک فرآیند مهم در دنیای تجارت است، که به صفای کردن طلبها و بدهیهای یک شرکت که در حال منحل شدن است، میپردازد. این عمل به معنای وصول مطالبات و پرداخت بدهیهای شرکت منحل شده است. مدیر تصفیه نقش اساسی در این فرآیند دارد و پس از انحلال شرکت، وظیفه دارد تا به مسائل مالی و اقتصادی شرکت پرداخت کند.
این مدیر علاوه بر اجرای تعهدات شرکت، مسئولیت انجام معاملات جدید نیز را برعهده دارد. او باید دیون شرکت را از اموال شرکت پرداخت و مطالبات را وصول کند، سپس باقیمانده اموال را بین شرکا تقسیم نماید و دعاوی شرکت را پیگیری کند. این نقش ایشان نیازمند به یک شخص قابل اعتماد است، زیرا تمام مسئولیتهای مالی شرکت پس از انحلال به عهده اوست.
مدیران تصفیه در واقع نمایندههای حقیقی شرکت هستند و در طول فرآیند تصفیه، تمام اختیارات لازم را برای اجرای وظایفشان دارند، حتی از طریق طرح دعوی، ارجاع به داوری یا سازش. باید توجه داشت که محدود کردن اختیارات مدیران تصفیه، بطور کلی باطل است. اینجا قاعده کلی این است که امور تصفیه به عهده مدیران شرکت است و نقش حیاتی در پیشبرد این فرآیند دارند.
مطلب مرتبط: مراحل ختم تصفیه شرکت چگونه انجام می شود؟(جزئیات کامل)
وظایف مدیر تصفیه شرکت
١– مهر و موم اموال: به محض صدور حکم ورشکستگي، عضو ناظر يا اداره تصفيه پس از ارائه صورت جامع اموال و دارايي ها و دفاتر تجارتي توسط تاجر ورشکسته اقدام به مهر و موم آن ها مي کند. (ماده ٤٣٤ قانون تجارت(
٢– صورت برداري از اموال: پس از مهر و موم، تمام اموال ورشکسته صورت برداري و ارزيابي مي شود.اموالي که جزء مستثنيات دين و غيرقابل توقيف (بندهاي ١، ٢ و ٣ ماده ٤٤٤ قانون تجارت) هستند نيز صورت برداري مي شود ولي در اختيار ورشکسته قرار مي گيرد.
٣– تهيه صورت طلبکاران: از طلبکاران تاجر صورت تهيه و به آن ها اخطار داده مي شود که درتاريخ مقرر جهت تعيين تکليف و اعلام مبلغ طلب،
مراجعه کنند.
٤– رفع توقيف از اموال
٥- فروش اموال و وصول مطالبات طلبکاران از محل فروش.
همچنین دیگر وظیفه های مدیر تصفیه شرکت نیز به ترتیب زیر می باشد:
1. پرداخت بدهیهای شرکت:
یکی از وظایف اصلی مدیر تصفیه، پرداخت بدهی و دیون شرکت است. این امر نیازمند حفظ حق تقدم در پرداخت بدهیها میباشد. بهطور مثال، ابتدا باید بدهیهای مورد نظر با وثیقه پرداخت شود. همچنین، مدیر تصفیه موظف است موضوع تصفیه شرکت و پرداخت بدهیها را به طلبکاران اطلاع دهد و آنها را دعوت کند تا در یک مدت معین (حداکثر تا شش ماه) برای دریافت مطالبات خود به محل اقدام نمایند.
2. نقد کردن داراییهای شرکت:
یکی از وظایف اساسی مدیر تصفیه، نقد کردن داراییهای منقول و غیرمنقول شرکت است. او با اختیارات خود باید داراییها را در مزایده به فروش برساند و به وجه نقد تبدیل نماید. این شامل تهیه فهرست دقیق از داراییهای شرکت نیز میشود. در این راستا، برنده مزایده نمیتواند از خویشاوندان درجه یک تا چهار مدیر تصفیه یا دوستان نزدیک ایشان باشد تا از تبانی جلوگیری شود.
3. دعوت از مجمع عمومی عادی:
مدیر یا مدیران تصفیه در زمان تصفیه شرکت، مسئول دعوت از مجمع عمومی عادی در صورت نیاز و به دلایل مختلف میباشند. در صورتی که مدیر این وظیفه را انجام ندهد، ناظر شرکت میتواند مجمع عمومی عادی را به طور فوقالعاده دعوت کند. در صورت عدم اقدام این دو، دادگاه میتواند تشکیل جلسه مجمع عمومی عادی یا فوقالعاده را درخواست کند.
نکته مهم:
تا زمان پایان تصفیه حساب شرکت، مجمع عمومی عادی بطور فوقالعاده در زمانهای خود برگزار میشود و تشکیل جلسه میدهد. همچنین، مسئول دعوت از مجامع همانند گفته شده، مدیر تصفیه شرکت است.
نحوه تعیین مدیر تصفیه شرکت
فرآیند تعیین مدیر تصفیه در شرکتها به شکلی که بر مبنای اصول و قوانین مربوط قرار گرفته است، مبتنی بر نوع شرکت و مفاد اساسنامه آن است. در شرکتهای سهامی با مسئولیت محدود، شرکتهای تعاونی و شرکتهای با مسئولیت محدود، مسئولیت تصفیه شرکت به عهده مدیر یا مدیران شرکت است، مگر اینکه اساسنامه یا اکثریت مجمع عمومی ترتیب دیگری را تعیین کند.
در صورت تعیین ترتیب خاص توسط اساسنامه یا مجمع عمومی، این ترتیب به دقت رعایت میشود. در مواردی که انحلال به دلیل تصمیم شرکت اتفاق میافتد، تعیین مدیر تصفیه در جلسه انحلال به تصویب میرسد. در صورتی که حکم انحلال توسط دادگاه صادر شود، مدیر تصفیه توسط همان دادگاه معین میشود.
در شرکتهای تضامنی، نسبی، مختلط سهامی و مختلط غیرسهامی، تعیین مدیر تصفیه به عهده مدیر یا مدیران شرکت است. اما اگر شرکای ضامن از بین خود یا خارج از شرکت فردی را برای تصفیه معین کنند، اختیار تعیین این مدیر با آنهاست و مدیر منتخب توسط آنها مسئول امور تصفیه میشود.
نکته حائز اهمیت: در شرکتهای مختلط سهامی و مختلط غیرسهامی، شرکای غیر ضامن حق دارند پس از انتخاب مدیر تصفیه، یک یا چند نفر را به عنوان ناظر بر تصفیه تعیین کنند.
توجه: در شرکتهای سهامی، با اعلام انحلال شرکت، این شرکت به حالت تصفیه در میآید و باید بلافاصله از همه جا، از جمله سربرگ و تابلوها، عبارت “در حال تصفیه” را درج کند. همچنین، این موضوع باید در کلیه اسناد و آگهیهای شرکت ذکر شود.
بیشتر بخوانید: وظایف بازرس در ثبت شرکت چیست؟
جمع بندی
با لغو شرکت تجاری، تعیین مدیر تصفیه از مراحل اساسی است که قانونا بر عهده مدیران فعلی شرکت است. اما اساسنامه یا مجمع عمومی فوقالعاده میتوانند این ترتیب را تغییر دهند. در صورت ورشکستگی، دادگاه مسئول تعیین مدیر تصفیه میشود. مدیر تصفیه نقش اساسی در تصفیه شرکت دارد، از مدیریت مالی گرفته تا انجام مزایده و توزیع اموال.
سوالات متداول
-
مدیر تصفیه شرکت چه وظایفی دارد؟
- مدیر تصفیه شرکت مسئول وصول مطالبات، پرداخت بدهیها، نقد کردن داراییها و دعوت از مجامع عمومی عادی است. همچنین، وظایفی مانند صورتبرداری از اموال و رفع توقیف از آنها نیز در زمینه وظایف ایشان جای دارد.
-
چگونه مدیر تصفیه در شرکت تعیین میشود؟
- تعیین مدیر تصفیه بر اساس اصول و قوانین شرکت، اساسنامه، یا تصمیم مجمع عمومی فوقالعاده اتفاق میافتد. در صورت ورشکستگی، دادگاه مسئول تعیین این مدیر است.
-
چه وظایفی در تصفیه شرکت به عهده مدیر تصفیه است؟
- وظایف مدیر تصفیه شامل پرداخت بدهیها، نقد کردن داراییها، فروش اموال و وصول مطالبات طلبکاران است. همچنین، ایشان مسئول دعوت از مجامع عمومی عادی و اجرای تصمیمات مرتبط با تصفیه میباشند.