ورشکستگی شرکت | شرایط، مراحل و قوانین سال ۱۴۰۲

یکی از با اهمیت ترین گروه اشخاص حقوقی، شرکت های تجاری است. فعالیت این گونه شرکت ها در مواقعی می تواند بنا به دلایلی منحل شود و به نوعی شرکت بمیرد.برای منحل کردن شرکت روشی وجود دارد که در ادامه مقاله به آن می پردازیم.

ورشکستگی شرکت یک پدیده اقتصادی و مالی است که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر روند کسب و کارها و اقتصاد کلان داشته باشد. در ایران، شرایط و عواملی که به ورشکستگی شرکت‌های تجاری منجر می‌شوند، بررسی‌های مهمی را می‌طلبد.

یکی از شیوه های انحلال شرکت های تجاری، ورشکستگی شرکت ها می باشد که با ورشکستگی اشخاص حقیقی از نظر قانونی شباهت دارد اما شرکت های تجاری و اشخاص حقوقی دارای شرایط بخصوصی نیز برای خود هستند که افراد باید به آن توجه کنند. در این مقاله قصد داریم تا شما را با شرایط کامل و مفهوم ورشکستگی شرکت های تجاری آشنا کنیم.

در حقیقت هر زمان که شرکت دیگر نتواند بدهی های خود را پرداخت کند، آن شرکت ورشکسته به حساب می آید.

ورشکستگی شرکت ها دارای چه شرایطی می باشد؟

هفت قالب شرکت سهامی خاص، شرکت سهامی عام، مسئولیت محدود، مختلط سهامی و غیر سهامی، نسبی و تضامنی می توانند به شیوه های متنوع انحلال یابند. ورشکستگی شرکت نیز یکی از شیوه های انحلال شرکت ها می باشد. جهت اعلام و ثبت ورشکستگی شرکت ها لازم است تا مراحلی طی شود و در ابتدا باید شرایطی که در قانون ذکر شده است را شرکت داشته بشاد تا بتوان اقدام به انحلال و ثبت ورشکستگی شرکت کرد. همچنین اعلام ورشکستگی شرکت برای اشخاص حقوقی آثاری به همراه دارد. در این بخش به موارد و شرایط ورشکستگی شرکت های تجاری می پردازیم و همچنین به آثار آن نیز در بخش بعدی می پردازیم.

در صورتی که شرکتی بر اساس رای دادگاه بخواهد ورشکسته اعلام گردد می بایست شرایطی را نیز داشته باشد که این شرایط از قبیل:

🔰متوقف کردن پرداخت دیون

توقف پرداخت دیون به این معنی می باشد که شرکت های تجاری در وضعیتی قرار گرفته می شوند که شرکت توانایی پرداخت بخشی از دیون خود یا تمام دیون را نداشته باشد. دِین نباید دارای مدت باشد. همچنین باید مسلم باشد. به این معنی که اختلافی در موجودیت آن نباشد.

🔰تاجر بودن

در تمامی شرکت ها این مورد باید باشد. به این دلیل که بر اساس بند 4 ماده 3 قاون تجارت تمامی معاملات شرکت ها بر اساس تاجر بودن آنها تجاری شناخته می شود و همچنین تمام شرکت های تجاری در واقع تاجر محسوب می شوند.

 

اعلان ورشکستگی شرکت

پس از صدور حکم ورشکستگی شرکت، اعلان ورشکستگی نیز یکی دیگر از مراحل انحلال شرکت از طریق ورشکستگی می باشد. نحوه اعلان ورشکستگی شرکت مطابق مراحل زیر انجام می شود:

درخواست دادن ورشکستگی شرکت تجاری

در ابتدا لازم است که ورشکستگی شرکت، به دادگاه اطلاع داده شود و همچنین صادر کردن حکم از طریق دادگاه درخواست شود. درخواست صادر کردن حکم ورشکستگی شرکت قابل ارائه توسط نماینده قانونی شرکت تجاری، طلبکاران و دادستان می باشد.

صادر کردن حکم ورشکستگی شرکت

حکم ورشکستگی بایستی توسط دادگاه صالح جهت رسیدگی به ورشکستگی صدور شود.

آگهی کردن حکم ورشکستگی شرکت

ورشکستگی شرکت بایستی منتشر شود تا افراد بتوانند مطلع شوند که انتشار اگهی باید در روزنامه کثیر الانتشار انجام شود.

 

دلایل ورشکستگی شرکت ها یا تجار

ورشکستگی یک فرایندی است که برای صاحبان شرکت اتفاقی خوشایند نمی باشد. شرکت های مختلف بنا به دلایل متنوعی ورشکسته می شوند که مهمترین این دلایل عبارتند از:

فروش دارایی های شرکت با قیمت کم

بوجود آمدن حوادثی طبیعی یا مواردی مانند سرقت و...

ناتوانی پرداخت اقساط وام

تعطیل شدن مکان شرکت

صدور احکام علیه شرکت

 

ورشکستگی شرکت چند نوع است؟

ورشکستگی شرکت سه نوع دارد.

✅ورشکستگی عادی 

این حالت ورشکستگی زمانی اتفاق می افتد که مدیران شرکت توانایی پرداخت بدهی های شرکت را نداشته و به اشخاص دیگر بدهکار می شوند. این نوع ورشکستگی دلایل مختلفی می تواند داشته باشد که مقصر آن مدیریت شرکت نیست و به دلیل شرایط مختلف اتفاق می افتد. در این حالت مدیران باید اسناد و مدارک لازم را به دادگاه ارائه کنند تا ورشکستگی شرکت اعلام شود.

 

✅ورشکستگی به تقصیر

این نوع از ورشکستگی شرکت ها به دلیل خطا و مشکل مدیریت شرکت می باشد. این حالت عموما به علت عدم وجود یک دفتر تجاری یا بستن تعهدات خارج از حد توان شرکت بوجود می آید. این نوع ورشکستگی از نوع جرائم غیر عمد به حساب می آِید.

 

✅ورشکستگی به تقلب

در برخی مواقع صاحب شرکت ها با اهداف سوء و نیت تقلب، شرکت خود را ورشکسته اعلام می کنند. این امر جرم محسوب شده و برای فرد خاطی مجازات در نظر گرفته می شود. یکی از دلایلی که افراد اقدام به این جرم می کنند بوجود آوردن بدهی های جعلی و ایجاد معاملات غیر واقعی است. در این شرایط دادگاه برای شخص خاطی 1 تا 5 سال حبس به عنوان مجازات در نظر می گیرد.

 

 حتما بخوانید: مراحل و چگونگی تصفیه شرکت بعد از انحلال

ورشکستگی شرکت تجاری چه اثراتی به دنبال دارد؟

 در صورتی که شرایط برای صدور حکم ورشکستگی شرکت فراهم باشد و درخواست آن توسط شرکت، طلبکاران یا درخواست از دادگاه دارای صلاحیت ارسال شود، دادگاه به اوضاع رسیدگی میکند و در صورتی که شرایط قانونی برای صدور حکم ورشکستگی موجود باشد، این حککم صادر خواهد شد. زمانی که حکم انحلال از نوع ورشکستگی شرکت صادر گردد، برای شرکت اثراتی را به همراه دارد که در این قسمت به این اثرات می پردازیم. 

عدم اجازه به مداخله شرکت در امور مالی

در این حالت فردی که ورشکسته شده است دیگر نمی تواند در اموال خود یا امور شرکت دخالت کند. مسئولیت اداره امور آن با اداره اموال شرکت خواهد شد.

حال شدن دیون شرکت

در زمانی که شرکت بدهی هایی داشته باشد و زمان تسویه آن نیامده باشد رسیدگی به این دیون انجام می شود و شیوه تسویه بدهی معین می گردد.

باطل کردن معاملات شرکت

در این شرایط، هرگونه معامله از سوی مدیران شرکت باطل می شود.

تعلیق دعاوی فردی طلبکاران علیه شرکت 

در این رابطه از آثار ورشکستگی شرکت، قانون می گوید از زمان حکم ورشکستگی شرکت هر کس نسبت به شخص ورشکسته دعوایی از منقول و یا غیر منقول داشته باشد بایستی بر مدیر تصفیه اقامه یا به طرفیت او تعقیب کند. این دستور شامل تمام اقدامات اجرایی می باشد. 

پایان کار مدیران شرکت

زمانی که حکم ورشکستگی صادر شد، دیگر اداره شرکت بر عهده مدیران نمی باشد و اداره امور شرکت مسئولیت شرکت را بر عهده می گیرد. 

از بین رفتن اعتبار فرد

 

ورشکستگی شرکت چه تاثیری بر مدیران شرکت دارد؟

علاوه بر اینکه ورشکستگی شرکت اعتبار کلی شخصیت حقوقی و حقیقی مربوط به شرکت را زیر سوال می برد، ورشکستگی شرکت یک سری اثرات بر مدیران به صورت مستقیم دارد که در ادامه مطلب به آنان اشاره می کنیم.

🔆لازم به ذکر است که تنها در یک شرط مدیران نیز می توانند ورشکست شوند. شرکت هایی مانند شرکت های تضامنی که در آنها مدیران شرکت از شرکا انتخاب شده اند در صورت کافی نبودن دارایی شرکت بعد از انحلال شرکت و ورشکستگی آن، شرکا می بایست بدهی های شرکت تجاری را پرداخت کنند که تنها در این مورد امکان صدور حکم ورشکستگی مدیران نیز وجود دارد.

🔆در صورتی که مدیر شرکت، خود تاجر باشد و امور تجاری جدا از شرکت را انجام دهد، در صورتی که نتواند بدهی شرکت را پرداخت کند حکم ورشکستگی اش صادر می شود و باید تصفیه دارایی برای این افراد انجام شود.

🔆همینطور بر اساس قانون اگر یک شرکت ورشکسته شود، دادگاه می تواند هر کدام از مدیران که ورشکستگی شرکت به دلیل فعالیت های او بوده است را به پرداخت دیونی که از توانایی شرکت خارج است محکوم کند.

🔆پس در شرایطی که ورشکستگی شرکت به دلیل تخلف یا سوء مدیریت یکی از مدیران باشد، مدیر متخلف باید بخشی از دیون شرکت را که خود شرکت توانایی پرداخت آن را ندارد بر عهده بگیرد.

 بیشتر بخوانید:مواد قانونی انحلال و تصفیه شرکت

پس از ورشکستگی شرکت چه اقداماتی باید انجام شود؟

زمانی که حکم ورشکستگی شرکت صادر شد باید اقدام به تصفیه شرکت کنید. این امر بدهی ها و دیونش شرکت محاسبه می شود و اولویت ها ترتیب بندی می شوند تا تمامی بدهی ها و اقدامات عقب افتاده شرکت نیز تعیین تکلیف شوند.

 

جمع بندی

یک شرکت تجاری به علل های مختلفی می تواند ورشکسته شود که در اینصورت باید آن شرکت درخواست صدور حکم ورشکستگی بدهد و توسط دادگاه مورد بررسی قرار می گیرد و در صورتی که شرکت شامل شرایط ورشکستگی باشد این حکم توسط دادگاه تایید می شود. ورشکستگی شرکت آثاری برای خود شرکت و اشخا ص حقیقی آن که شامل مدیران نیز می شود می تواند داشته باشد. در صورتی که شرکت از نوع تضامنی باشد امکان ورشکسته شمردن شخص حقیقی شرکت نیز وجود دارد. همچنین در صورتی که ورشکستگی شرکت به دلیل عدم مدیریت صحیح یا اشتباهات یک مدیر باشد، آن فرد می بایست بدهی هایی از شرکت که توانایی پرداخت آن از خود شرکت خارج است را پرداخت کند.

 

سوالات متداول

ورشکستگی شرکت چه اثراتی به دنبال دارد؟

از اثرات ورشکستگی یک شرکت می توان به ممنوع بودن حق مداخله در امور مالی شرکت توسط مدیران شرکت اشاره کرد. همچنین تمامی معاملات این شرکت پس از تاریخ حکم ورشکستگی باطل می شود.

با ورشکست شدن شرکت، مدیران شرکت نیز ورشکسته می شوند؟

عموما ورشکستگی شرکت موجب ورشکستگی مدیران آن نمی شود. به این دلیل که بر اساس قانون مدیر شرکت تاجر محسوب نمی شود و این شرکت است که به عنوان تاجر فعالیت می کند. پس عموما با ورشکسته شدن شرکت، تنها شخصیت حقوقی ورشکسته می شود و کاری به مدیر شرکت ندارد. اما یک استثنا وجود دارد که در مقاله به آن اشاره شده.

ورشکستگی شرکت چه شرایطی دارد؟

صدور حکم ورشکستگی برای شرکت در صورتی صادر می شود که شرکت توانایی پرداخت دیون و بدهی های  حاضرخود را نداشته باشد که در این  مقاله در این خصوص به طور کامل صحبت کردیم.