تفاوت شرکت و موسسه چیست؟ از لحاظ حقوقی چه فرقی باهم دارند؟

اگر شما هم قصد دارید که یک شرکت تاسیس کنید و به فعالیت های اقتصادی خود در آن بپردازید باید ابتدا تفاوت بین آنها را بدانید و بعد به ثبت شرکت یا ثبت موسسه اقدام کنید. اما گاها برخی افراد شرکت و موسسه را با هم اشتباه می گیرند و این باعث می شود در روند امور با مشکل مواجه شوند به همین منظور ما به معرفی این دو می پردازیم.در حقیقت موسسه و شرکت هردو اشخاص حقوقی محسوب می شوند که لازم است هردو ثبت شوند. با اینکه ظاهرا شبیه هم هستند اما تفاوت های بسیاری هم باهم دارند.

در ادامه مقاله به تعریف و تفاوت شرکت و موسسه می‌پردازیم. 

 مختصری از تعاریف موسسه و شرکت

بسیاری از افراد در قالب شخصیت های حقیقی و حقوقی می توانند با به اشتراک گذاشتن سرمایه، نیرو و توان علمی و… همچنین تخصص و ارتباطات با یک دیگر گروهی تشکیل داده و طی چارچوبی خاص، به شراکت بپردازند. البته باید بین افراد قراردادی نوشته شود تا وظایف، سود و … در آن مشخص شود.

شرکت می تواند با عنوان هایی مثل:

1. شرکت با مسئولیت محدود

2. شرکت سهامی خاص و یا شرکت سهامی عام

3. شرکت تضامنی

4. شرکت مختلط غیرسهامی

5. شرکت مختلط سهامی

6. شرکت نسبی 

7. شرکت تعاونی

  که بر اساس ماده 20 قانون تجارت تقسیم بندی شده تاسیس شوند که هر کدام شرایط خاص خود را دارند. این شرکت ها بر اساس تعاریف خاصی از ارتباطات بین شرکا، سهامداران و افراد خارج از شرکت و… با هم تفاوت دارند.

شایان ذکر است شرکت هایی که هدف از تاسیس آنها تجارت و انجام امور تجاری نیست شرکت های مدنی یا حقوقی نام دارند.

 

موسسه در واقع شرکت های غیر تجاری هستند که تنها افراد حقوقی در آن به امور خدماتی مانند امور خیریه یا ادبی و علمی می پردازند و مثل شرکت ها جنبه تجاری پیدا نمی کنند. اگرچه قوانینی برای موسسات وجود دارد که این امکان را بوجود آورده تا از عنوان هایی مثل کانون و انجمن هم استفاده کنند. موسسات غیر تجاری و ثبت آنها به دو صورت انتفاعی و غیرانتفاعی معرفی می شوند.

موسسات بر اساس معیار های مختلفی طبقه بندی می شوند که مهم ترین آن ها اعم از هدف، نوع فعالیت و مالکیت است.

موسسات بر حسب اهداف

موسسه انتفاعی: این گونه موسسه ها به منظور جلب سود و تقسیم بین شرکا ایجاد می شوند و تنها افراد حقوقی می توانند آن را مدیریت کنند مانند موسسات فنی و حرفه ای.

 

موسسه غیر انتفاعی: این گونه موسسات هیچ گونه نفعی عاید خود نمی کنند و در واقع هدفشان تقسیم سود و منفعت بین اعضای خود نیست. موسسه های غیر انتفاعی مثل انجمن ها و سندیکاها یا اتحادیه ها و احزاب و دستیجات سیاسی و...می باشند. اگر بخ واهید یک موسسه غیر انتفاعی ثبت کنید باید از سازمان یا وزارتخانه مورد نظر مجوز مربوطه را دریافت کنید. 

موسسات بر اساس مالکیت

• موسسات تعاونی
• موسسات خصوصی
• موسسات عمومی

 موسسات بر اساس نوع فعالیت

• موسسات خدمات بازرگانی 
• موسسات خدمات خدماتی
• موسسات خدمات تولیدی

تفاوت موسسه با شرکت

اکنون که شناخت کامل از شرکت و موسسه پیدا کردید به تفاوت این دو می‌پردازیم. اگرچه موسسات و شرکت ها شباهت هایی به یکدیگر دارند اما تفاوت های زیادی نیز با یکدیگر دارند. به طور کلی ثبت شرکت با هدف دستیابی به سرمایه و سود بیشتر انجام می شود اما در صورتی که موسسات با اهداف بسیار متفاوت و متنوع که جزئی از آن هم فعالیت های اقتصادی و سودآوریست تاسیس می شوند. در هر  7 نوع شرکت تعداد شرکا با یکدیکر تفاوت دارند.

جهت ثبت یک شرکت به حداقل دو نفر نیاز است ولی برای ثبت موسسه می توان با یک نفرهم این کار را انجام داد.

همچنین موسسات می توانند در اختیار دولت یا بخش های خصوصی نیز باشند.

 

اگر برای شروع فعالیت های خود و تجارت خود عجله دارید و نمیخواهید زمان برای انجام مراحل ثبت برند خود بگذارید و در زمان صرفه جویی کنید و مراحل اداری ثبت برند را که دشواری خوص خود را داراست انجام ندهید میتوانید برای خرید برند خود اقدام کنید.

و افرادی نیز که مراحل ثبت برند را قبلا برای حوزه ای خاص انجام داده اند و دیگر قصد فعالیت در این حوزه را ندارند میتوانند مراحل فروش برند خود را طی کنند

و از موسسه حقوقی تکسفیر مشاوره بخواهند.

 

تفاوت در انواع و نوع فعالیت شرکت ها و موسسات

از آنجا که شرکت ها و موسسات انواع مختلفی دارند و موسسات و شرکت ها تفاوت هایی باهم دارند، هر نوعی از شرکت و موسسه نیز تفاوتی با سایر آن دارد.

انواع شرکت ها:

• شرکت با مسئولیت محدود

این نوع شرکت ها که در دنیا و بسیاری از قوانین تجاری دنیا شناخته شده اند را می توان از بهترین نوع  شرکت های دنیا دانست که البته در ایران هم با رتبه دوم پس از شرکت های سهامی قرار دارند. همچنین این گونه شرکت ها قوانین و مقررات ساده تری دارند وحداقل برای ثبت به دو شریک نیاز دارند.

تامین سرمایه در این نوع شرکت فقط نیاز به 100 هزار تومان است  با این تفاوت که تمام سرمایه شرکت را مدیرعامل شرکت  تعهد می کند که سرمایه تعهد شده در مدت زمانی مشخص باید توسط شرکا تامین شود. نکته دیگر در این نوع شرکت ها نوع سرمایه است که بصورت سهم الشرکه است به این ترتیب که هر فرد میزانی از سرمایه مورد نیاز را تعهد، تادیه و نهایتا به اندازه همان سرمایه در قبال شرکت مسئولیت به عده دارد و به همین دلیل مسئولیت شرکا در این شرکت ها محدود  به سرمایه است.

لازم به ذکر است که شرکت سهامی خاص هم اعتبار و شرایط حقوقی لازم را به همان اندازه شرکت های سهامی دارد و عمدتا به دلیل ساختار ساده تر و قوانین جاری تر و آسان تر مورد توجه می باشد و در همه انواع موضوعات هم می توان از این نوع شرکت استفاده کرد. معمولا افرادی که دوست دارند آزادتر باشند و در قید و بند مقررات سخت گیرانه نشوند از شرکت های با مسئولیت محدود استفاده می کنند.

در ثبت نام شرکت باید عبارت با مسئولیت محدود ذکر شود که در غیر اینصورت آن شرکت در مقابل اشخاص ثالث شرکتی تضامنی محسسوب می شود و باید از قوانین و مقررات آن پیروی کنند. نام شرکت مجاز نیست که شامل اسم هیچ یک از شرکا باشد، در صورتی که نام شریکی در اسم شرکت ثبت شود آن فرد حکم شریک ضامن در یک شرکت تضامنی را دارا می شود.

• شرکت سهامی خاص و یا شرکت سهامی عام

شرکت های سهامی نیز یکی از انواع شرکت ها میباشد که در آن سسرمایه ای توسط سهامداران تادیه و به قسمت های مساوی تقسیم می شود. در این گونه شرکت ها میزان مسئولیت هر فرد وابسته به میزان سرمایه و سهم فرد می باشد. بنابراین هرچه میزان سرمایه و سهام یک فرد در شرکت بیشتر باشد مسئولیت ها و تعهدات آن فرد نیز بیشتر می شود و همچنین منافع و سود و زیان بیشتری هم برای این فرد وجود خواهد داشت. این گونه شرکت ها باید به صورت شرکت های بازرگانی ثبت شوند حتی اگر موضوع شرکت مربوط به بازرگانی نباشد. شرکت های سهامی یا عام هستند یا خاص.

شرکت سهامی عام: شرکت های سهامی عام عموما برای شرکت های بزرگی می باشد که احتیاج به سرمایه های زیادی دارند. معمولا این گونه شرکت ها در موضوعاتی به ثبت می رسند که توان تامین سرمایه آن از عهده تعداد افراد محدود بر نمی آید پس نیاز به سرمایه هنگفت دارد فعالیت آنها بسیار وسیع و گسترده است. این نوع شرکت ها فقط می توانند اقدام به فروش سهام کنند که ورود آنها در بورس هم یکی دیگر از نوع فعالیت ها آن است. این نوع شرکت ها حداقل 51 درصد از سرمایه خود را باید از طریق بورس تامین کنند که هزینه وو سرمایه اولیه آن هم حدقل 500 هزار تومان است.

شرکت سهامی خاص:

شرکت های سهامی خاص هم نوعی دیگر از شرکت های سهامی می باشد که در موضوعات محدود تر و کوچکتر نسبت به شرکت های سهامی عام به ثبت می رسند. این نوع شرکت ها برای تاسیس حداقل به سه نفر شریک نیاز دارند و برای ثبت آن مبلغ 100 هزار تومان برای سرمایه نیاز است. این نوع شرکت به دلیل ساختاری قانونمند و و تحت چارچوب مشخص محبوبترین نوع شرکت در ایران محسوب می شود.

• شرکت تضامنی

شرکت تضامنی شرکتی است که تحت اسم مخصوص برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود. اگر دارایی و سرمایه شرکت برای تادیه ی تمام و کمال قروض کافی نباشد، هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است. هر قراردادی که بین شرکا بر خلاف این تنظیم شده باشد، در مقابل اشخاص کان لم یکن خواهد بود. در اسم شرکت تضامنی، باید عبارت (شرکت تضامنی) و حداقل اسم یک نفر از شرکا ذکر شود.طبق قانون (مواد 117 و 116 قانون تجارت) در صورتی که اسم شرکت ،شامل اسامی تمام شرکا نباشد باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که گفته شده است عبارتی از مثل« و شرکا » و یا « و برادران» قید شود. 

• شرکت مختلط غیرسهامی

بعضی وقت ها شرکت های ضمانتی و شرکت های سرمایه ای با یکدیگر ترکیب می شوند و بدین ترتیب نوعی جدید از شرکت به وجود می آید. به این صورت که یک یا چند شریک ضامن و یک یا چند شریک که مسئولیت آنها محدود است در یک شرکت سهامدار می شوند اکثرا در مواقعی که تاجری نیاز به سرمایه دارد و تمایلی به قرض ندارد تعدادی شریک در شرکت خود وارد می کند و مقدار مسئولیت آن ها را به میزان سرمایه ای که در شرکت گذاشته اند محدود می نماید و خودش تعهدات مربوط به شرکت را ضمانت می نماید. بنابراین اگر پس از استهلاک سرمایه باز هم چیزی از قروض باقی مانده باشد، شریک یا شرکای ضامن متضامنا مسئول پرداخت هستند و به شرکایی که مسئولیت محدودی به میزان سرمایه دارند ارتباط پیدا نمی کند. لذا شرکت مختلط غیر سهامی، شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می شود. شریک ضامن، مسئول کلیه ی قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه ای است که در شرکت گذارده و یا بایستی بگذارد. در اسم شرکت باید عبارت (شرکت مختلط) و حداقل نام یکی از شرکای ضامن قید شود.

• شرکت مختلط سهامی

شرکت های مختلط سهامی شرکتی است که نامی بخصوص مابین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می شود. شرکای سهامی افرادی هستند که سرمایه آن ها به صورت سهام یا قطعات سهام به صورت مساوی درآمده است و مسئولیت بسته به همان سرمایه ای دارد که آن افراد در شرکت دارند. شریک ضامن شخصی است که سرمایه ی او به صورت سهام نمیباشد و این فرد مسئول تمام قروضی است که امکان دارد علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. در نام شرکت باید عبارت (شرکت مختلط) و حداقل اسم یکی از شرکای ضامن ثبت گردد. طبق (ماده ی 164-163-162قانون تجارت) مدیریت شرکت مختلط سهامی مخصوص شریک یا شرکای ضامن است. 

• شرکت نسبی 

یکی دیگر ازانواع شرکت های اعتباری که مثل شرکت تضامنی و تحت همان قوانین به ثبت می رسد شرکت تضامنی است و در بسیاری از شرایط از قوانین و مقررات این نوع شرکت ها تبعیت می کند اما با این حال یک تفاوت اساسی در این شرکت ها با شرکت تضامنی وجود دارد و آن هم این است که شرکت تضامنی هر یک از شرکا به تنهایی تمامی تعهدات شرکت را متقبل می شد در حالی که در شرکت های نسبی هر یک از شرکا تنها به اندازه سهم  و یا سهم الشرکه خود در شرکت متعهد می شود و ضمانت شرکت را عهده دار می شود. عمدتا کسب و کارهای خانوادگی و دوستانه به این روش شکل می گیرد.

• شرکت تعاونی

شرکت تعاونی از شرکت هایی است که به منظور بر طرف شدن نیازی از یک منطقه بین چندین نفر شریک شکل می گیرد. معمولا در این نوع شرکت ها حداقل 7 نفر با هم شراکت می کنند. این نوع شرکت ها یا تولیدی هستند و یا توزیعی.

معمولا شرکت های تعاونی برای حل مشکلات معیشتی، کار ، مسکن، درآمد، و یا تهیه و تامین برخی از اقلام و نیازهای شرکت های تولیدی و ارائه خدمات خاص بسته به تولیدی و یا توزیعی بودنشان شکل می گیرند.

انواع موسسات:

موسسه انتفاعی: این گونه موسسه ها به منظور جلب سود و تقسیم بین شرکا ایجاد می شوند و تنها افراد حقوقی می توانند آن را مدیریت کنند مانند موسسات فنی و حرفه ای.

 

موسسه غیر انتفاعی: این گونه موسسات هیچ گونه نفعی عاید خود نمی کنند و در واقع هدفشان تقسیم سود و منفعت بین اعضای خود نیست. موسسه های غیر انتفاعی مثل انجمن ها و سندیکاها یا اتحادیه ها و احزاب و دستیجات سیاسی و...می باشند. اگر بخ واهید یک موسسه غیر انتفاعی ثبت کنید باید از سازمان یا وزارتخانه مورد نظر مجوز مربوطه را دریافت کنید. 

 

خلاصه مطلب

شرکت ها و موسسات هرکدام به منظور انجام امر خاصی تاسیس و ثبت می شوند و با یکدیگر تفاوت های زیادی دارند. شرکت ها به هفت بخش کلی طبقه بندی می شوند و موسسات هم بر اساس نوع فعالیت، اهداف و موارد دیگر که در مقاله ذکر شد طبقه بندی می شوند. همچنین موسسه ها در حقیقت شرکت های غیر تجاری هستند که فقط افراد حقوقی در آن به امور خدماتی مانند امور خیریه یا ادبی و علمی می پردازند و مثل شرکت ها جنبه تجاری پیدا نمی کنند.