پروانه اجباری ثبت اختراع به درخواست دولت

برای یک اختراع ممکن است صدور پروانه بهره برداری و ثبت اختراع به دستور از دولت و یا خود مخترع باشد .

حال موضوع مورد بحث در این مقاله در رابطه با صدور پروانه اجباری ثبت اختراع به درخواست دولت می باشد .

صدور پروانه اجباری به درخواست دولت مورد نظر :

مطابق با قوانین حاکم بر جمهوری اسلامی ایران خود دولت و یا هر شخصی که از طرف دولت مجاز شناخته شده باشد ، این امکان را دارد تا با در نظر گرفتن شرایط قانونی ، بدون دریافت اجازه و بدون جلب موافقت شخصی که صاحب گواهی نامه اختراع می باشد ، از آن اختراع بهره برداری کند .

در نتیجه در موارد این چنینی ، پروانه بهره برداری توسط مرجع صالح صادر می گردد .

بر اساس ماده 17 قانون مربوط به اختراعات جدید الثبت ، برای صدور مجوز اجباری رعایت کردن و در نظر گرفتن شرایط ذکر شده در زیر ضروری می باشد:

1-    در نظر گرفتن اقتضا منافع عمومی : بر اساس بند الف ماده 17 در صورتی که با رای وزیر مربوطه و یا بالاترین مقام مرتبط ، قسمتی از منافع عمومی اقتضا کند که دولت و یا اشخاص ثالث با دریافت نمایندگی از سوی دولت از اختراع موجود بهره برداری کنند . همچنین بهره برداری از طرف صاحب اختراع و یا شخصی که قابل تایید او باشد با رقابت آزاد دارای مغایرت بوده و در این صورت از سوی مقامی که در این قسمت ذکر شد ، بهره برداری اجباری از اختراع مورد نظر رفع کننده مشکل موجود می باشد .

همچنین لازم به ذکر است که منظور از منافع عمومی : امنیت ملی ، بهداشت ، تغذیه و توسعه سایر بخش های حیاتی و اقتصادی کشور می باشد .

2-    به تصویب رسیدن کمیسیون خاص : در این بخش باید بگوییم که درخواست مربوط به صدور مجوز بهره برداری اجباری باید توسط کمیسیونی متشکل از رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ، یکی از قاضی های دیوان عالی کشور ، دادستان کل کشور ، شخص نماینده رئیس جمهور ، ریاست قوه قضاییه و بالاترین دستگاه مرتبط باشد .

3-    همچنین برای بهره برداری از اختراع مورد نظر باید کمیسیون مربوطه آن را تایید کند و سپس مجوز بهره برداری مربوط به آن بر اساس آنچه که کمیسیون تصویب کرده است ، صادر گردد .

4-    در این راستا باید مبلغی متناسب با موضوع مجوز اجباری و همچنین با در نظر گرفتن ارزش اقتصادی آن و در رابطه با حقوق مادی اختراع به مالک اختراع پرداخت گردد . لازم به ذکر است که در این بخش بهتر است تا پرداخت مبلغ با جلب نظر کارشناس صورت گیرد .

5-    بر اساس ماده 17 بهره برداری از اختراع با استفاده از مجوز اجباری به عرضه تولیدات موجود در بازار اختصاص دارد .

6-    در صورتی که مجوز از سوی کمیسیون برای بهره برداری از اختراع در خصوص فناوری نیمه هادی ها باشد ، زمانی این مجوز جایز می باشد که برای استفاده به صورت غیر تجاری باشد و یا به شکلی باشد که مقام مربوطه اعلام کند که استفاده از اختراع توسط مالک آن و یا استفاده کننده آن غیر رقابتی می باشد .

نکته : چنانچه فاصله بین وقت رسیدگی ابلاغ شده و جلسه رسیدگی کمتر از 10 روز باشد در این صورت باید گفت که جلسه رسیدگی قانونی نمی باشد و باید تجدید نظر صورت گیرد .