همان طور که از عنوان این مقاله پیداست ، در این مقاله قصد داریم تا صدور پروانه اجباری غیر دولتی در ثبت اختراعات را مورد بررسی قرار دهیم .
بر اساس بند ج ماده 17 قانونی که به تازگی برای ثبت اختراعات به تصویب رسیده است در صورت وجود شرایطی خاص برای مواردی که در قسمت زیرین ذکر می کنیم ، صدور یک پروانه بهره برداری از یک اختراع بدون نیاز به جلب موافقت مالک آن اختراع ، امکان پذیر می باشد .
1- اگر در گواهی نامه مربوط به اختراع ذکر شده باشد که بدون استفاده از اختراع ثبت شده قبلی ، استفاده از اختراع جدید قابل بهره برداری نمی باشد . همچنین اختراع جدید نسبت به اختراع قبلی دارای پیشرفت های چشم گیر باشد و از نظر اقتصادی موقعیت قابل توجهی داشته باشد .
2- همچنین اگر مالک اختراع قبلی درخواستی را صادر کند ، در این صورت نیز صدور پروانه بهره برداری برای اختراع جدید بدون نیاز به کسب موافقت مالک آن اختراع امکان پذیر می باشد .
3- لازم به ذکر است که حدود پروانه بهره برداری و کاربرد آن باید مشخص باشد .
4- همچنین میزان مبلغ پرداختی به مالک اختراع و نحوه پرداخت آن نیز باید مشخص باشد .
5- در صورتی که اختراع جدید و یا اختراع قبلی انتقال پیدا نکند ، در این صورت انتقال پروانه بهره برداری اجباری به دیگران نیز مجاز نمی باشد .
6- برای صدور پروانه اجباری ، پرداخت هزینه های مربوط به آن نیز اجباری و الزامی می باشد .
7- بهره برداری کردن از اختراع قبلی و اختراع جدید به منظوری که در مجوز صادره درج شده است ، محدود می شود .
نکته : در این بخش از مقاله باید ذکر کنیم که مرجعی که به درخواست مالک اختراع جدید و درخواست مالک اختراع قبلی و صدور پروانه اجباری رسیدگی می کند ، کمیسیون اداره مالکیت صنعتی می باشد .
اداره مالکیت صنعتی مطابق با ماده 17 قانون ، به درخواست های مالک اختراع قبلی و مالک اختراع جدید رسیدگی می کند و در صورتی که این درخواست ها با قوانین مطابقت داشته باشند ، پروانه بهره برداری مربوط به اختراع قبلی و یا اختراع جدید را بدون جلب موافقت مالک آن ، صادر می کند .
ماده 46 آئین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات ، در رابطه با صدور پروانه بهره برداری بر اساس ماده 17 قانون ذکر می کند که :
مرجع ثبت مورد نظر باید بعد از اینکه درخواست صدور پروانه اجباری مربوط به بهره برداری را دریافت می کند باید آن را در دفاتر مخصوص ثبت کند و در مدت 10 روز از گذشت دریافت آن ، درخواست را به همراه دلایل و مستندات به شخصی که دارنده اختراع قبلی و یا اختراع جدید می باشد ، ابلاغ نماید . در این صورت شخص مالک اختراع قبلی و یا اختراع جدید نیز باید مدارک و دلایل را در مدت 30 روز از تاریخ ابلاغ آن به مرجع مورد نظر ارائه دهد . مرجع نیز آنها را برای تصمیم گیری به کمیسیون نام برده در ماده 170 آئین نامه ارسال می کند .
سرانجام کمیسیون نیز با در نظر گرفتن اظهارات هر دو طرف ، برای اعطای پروانه بهره برداری اجباری و شرایط آن بر اساس تصمیم کارشناسان تصمیم گیری می کند .